Endüstriyel Tasarım Tescil Koruması Nedir?
Endüstriyel veya el yordamıyla üretilen herhangi bir nesnenin veya bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaların, setler, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimlerini, grafik sembolleri ve tipografik karakterleri içine alan ürün yelpazesinde bulunan ürünlerin kendilerinin veya bir parçasının yenilik ve ayırt edici niteliğe sahip olmak şartı ile dış görünümlerinin koruma altına alınmasıdır.

Başka bir anlatımla ürünün süsü veya estetik görünümüdür. Estetik görünüş; Ürünün biçimi, rengi, süsü veya bunların kombinasyonları sonucu ortaya çıkan ve göze hitap eden görünüşüdür.
Tasarım konusu ürün endüstriyel yolla birden fazla sayıda üretilebilmelidir. Eğer ürün endüstriyel yolla birden fazla sayıda üretilemiyorsa veya üretilmek istenmiyorsa, bu durumda ortaya çıkan ürün sanat eseri kapsamına girer ve telif hakkı kapsamında korunur.
?ûrneğin, tek olarak üretilmiş resim veya heykeller.

Hangi Tasarımların Korunması İçin Başvuruda Bulunulmalıdır?
Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip tasarımların korunması için Türk Patent Enstitüsüne başvuruda bulunulmalıdır. Bileşik bir ürünün bir parçası ile ilgili tasarımın kendi yeni ise ve ayırt edici niteliğe sahipse ayrıca korumadan yararlanır.

Koruma Kapsamı Dışında Tutulan Tasarımlar Nelerdir?
● Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlar,
● Kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı tasarımlar,
● Teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya, tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar,
● Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek yahut bağlayabilmek için ancak zorunlu biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar,koruma kapsamı dışındadır.

Tasarımda Yenilik Nedir?
Bir endüstriyel tasarımın aynısı, başvuru ve rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarım, başvuru tarihinden önceki oniki ay içerisinde tasarımcı veya halefi veya bu kişilerin izni ile üçüncü bir kişi tarafından kamuya sunulur veya tasarımcı veya halefleri olan kişilerin suistimali sonucu kamuya sunulursa, endüstriyel tasarımın yeniliği etkilenmez.

Ülkemizdeki Tasarım Tescil Sistemi Nasıldır?
Türk Patent Enstitüsü'ne yapılan tasarım tescil başvuruları, sadece başvuru şartları ve 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 3. Maddesi kapsamına göre incelenerek tescil edilmektedir. Bunun anlamı ise, sadece başvuru için gerekli evrakların (dilekçe, vekaletname, ücret vb.) var olup olmadığı hususunda incelemenin yapılmasıdır.

Yukarıda bahsedilen inceleme sonucunda, herhangi bir eksikliği bulunmayan başvurular tasarım siciline kayıt edilir ve Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni'nde yayınlanarak ilan edilir. Yayın tarihinden itibaren 6 ay süre ile, ilanı yapılmış tasarımla ilgili gerçek veya tüzel kişiler, ilgili meslek kuruluşları gerekçelerini açıkça belirtmek ve ilgili yönetmelikte öngörülen şartları yerine getirmek koşuluyla tasarım belgesinin verilmesine karşı Enstitü nezdinde itirazda bulunabilirler.
"Yapılan itiraz ve gerekçesi, kendi görüşlerini açıklayabilmesi için tasarım hakkı talep edene gönderilir."

Tasarım Tescil İtiraz Süreci
İtiraza konu tasarım için tescilin devamı veya iptali konusunda verilecek karar Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu'nda alınır. Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu'nda, itiraz ekinde sunulan itiraz dilekçesi ve belgeler doğrultusunda karar verilmektedir. İtiraza konu tasarımın yıllardır piyasada var olduğunun bilinmesine rağmen eğer bu durum itiraz ekinde herhangi bir belge ile ispatlanamaz ise, tescilin devamı yönünde Yeniden İnceleme değerlendirme Kurulu'nda karar alınmaktadır. İtiraz eden, itirazını yazılı belgelerle ispatlamak zorundadır. Enstitü, tescile konu olan tasarımın yenilik özelliğine sahip olup olmadığı hususunda herhangi bir araştırma yapmamaktadır.
Tescile 6 aylık yasal itiraz süresi içerisinde herhangi bir itiraz olmaz ise, tasarım tescil belgesi başvuru sahibine gönderilmektedir.
6 aylık yasal itiraz süresinin kaçırılması durumunda, tasarım tescil belgesinin hükümsüzlüğü için adli mahkemelerde dava açılabilir.

Tasarım Tescili Ayırt Edici Nitelik Nedir?
Endüstriyel tasarımın, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile bilinen herhangi bir endüstriyel tasarımın bu kullanıcıda yarattığı izlenim arasında belirgin bir farklılık olması, ayırt edici niteliğe sahip olma anlamındadır.

Tasarım Hakkı Talep Eden İle Tasarımcı Arasındaki Fark Nedir?
Gerçek veya tüzel kişiler tasarım hakkı talebinde bulunabilirler. Tasarım hakkı sahibi, tescile konu tasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünü üreten, piyasaya sunan, satan, sözleşme yapmak için icapta bulunan, ticari amaçlı kullanandır.
Tasarımcı ise, tasarımı gerçekleştiren kimsedir. Ekip çalışması sonucunda ortaya çıkan tasarımlarda tasarımcıların isimlerinin tek tek belirtilmesi gerekmektedir. Tasarım hakkı talep eden ile tasarımcının farklı olması durumunda, aradaki ilişki başvuru esnasında beyan edilmelidir.

Endüstriyel Tasarım Tescilinin Sahibine Sağladığı Haklar Nelerdir?
Tasarımcının birden çok olması halinde, taraflar arasında aksine bir anlaşma yoksa tasarımcılar müşterek mülkiyet hükümleri çerçevesinde hak sahibidirler. Her hak sahibi diğerinden bağımsız olarak aşağıdaki işlemleri kendi adına yapabilir:
● Kendisine düşen pay üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilir. Payın üçüncü kişiye devredilmesi halinde diğer pay sahiplerinin önalım hakkı vardır. Payın devri yazılı şekilde yapılır ve sicile kaydedilir. Enstitü ön alım hakkının kullanılabilmesi için durumu iki ay içinde diğer paydaşlara bildirir. ?ûn alım hakkı bildirimin tebellüğünden itibaren bir ay içinde kullanılır.
● Diğer hak sahiplerine bir bildirimde bulunduktan sonra tasarımı kullanabilir.
● Tasarımın korunması için gerekli önlemleri alabilir. Tasarımın kullanılması amacı ile üçüncü kişilere lisans verilmesi, hak sahiplerinin tamamının karar vermesi ile mümkündür. Ancak, mahkeme mevcut şartları göz önünde tutarak, hakkaniyet düşüncesiyle bu yetkiyi hak sahiplerinden sadece birine de verebilir.
● Birlikte yapılan tasarım başvurusu veya tasarımdan doğan hakların herhangi bir şekilde tecavüze uğraması halinde, üçüncü kişilere karşı hukuk veya ceza davası açabilir. Diğer hak sahiplerinin davaya katılabilmeleri için, durum davayı açan tarafından davanın açıldığı tarihten itibaren bir ay içinde kendilerine bildirilir.

Tasarım Hakkı Kapsamı Nedir?
Üçüncü kişiler tasarım hakkı sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarımı veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için icapta bulunamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz.

Endüstriyel Tasarımlar Kaç Yıl Süre İle Koruma Altına Alınır?
● Tescilli Tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır.
● Anılan süre beşer yıllık dönemler halinde yenilenmek üzere, toplam 25 yıla kadar uzatılabilir.

Bilgilenmiş Kullanıcı Kimdir?
Tasarımın özelliğine bağlı olarak, nihai bir tüketici veya konu ile ilgili uzman bir kişi bilgilenmiş kullanıcı olabilir.
?ûrnek: Bir makinanın içindeki bir parça veya tamir esnasında değiştirilen bir mekanik parça konusunda, tüketici yerine o parçayı değiştiren kişi bilgilenmiş kullanıcıdır.

çoklu Başvuru Nedir, Koşulları Nelerdir?
● Süslemeler hariç olmak üzere, birden çok tasarımın tescil işlemlerinin tek bir başvuru ile yapılmasıdır.
● Tescile konu tasarımların çoklu başvuruya konu olabilmesi için ürünlerin;
1. Aynı alt-sınıfa ait olması veya
2. Aynı set/takıma ait olması veya
3. Bileşik bir ürünün parçaları olması veya
Birden çok nesnenin ya da sunuşun bir arada algılanabilen bir bileşimi oluşturması,gerekir.

Üzerinde Sınai Mülkiyet Hakları Bulunan Bir Ürünün Dış Görünümünde Küçük Değişiklikler Yapılırsa Endüstriyel Tasarım Tescili Olabilir Mi?
Hayır. Bir tasarımın tescil edilebilmesi için yenilik kriterini taşıması ve ayırt edici nitelikte olması gerekir. Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Ancak, sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa yenilik ve ayırt edicilik kriterleri açısından değerlendirilerek tescil talebi geri çevrilebilir.

Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurunuzun İşleme Alınabilmesi Ve Başvuru Tarihinizin Kesinleşebilmesi İçin Hangi Belgeler Gereklidir?
● Eksiksiz olarak doldurulmuş başvuru dilekçesi,
● Başvuru ücreti dekont aslı,
● 10 adet görsel anlatım.

Türkiye'de Tescil Edilen Endüstriyel Tasarım'ın Tüm Dünya'da Geçerli Olacağı Düşüncesi Kamuoyunda Yaygındır. Bu Doğru Mudur?
Hayır. Bir ülkede tescil edilen Endüstriyel Tasarımın tüm dünyada geçerli olacağı düşüncesi yanlıştır. Türkiye'de başvurusu yapılan ve tescil edilen bir tasarım sadece Türkiye sınırları içinde koruma hakkından yararlanır. Bu nedenle, ayrıca, koruma istenilen her ülkede, o ülkenin mevzuatına göre başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Yayın Ertelemesi Nedir?
?ûzellikle modası çabuk geçen sektörlere ait ve henüz kamuya sunulmamış tasarımların, referans tarihinden başlamak üzere görsel anlatımlarının ve diğer başvuru belgelerinin en fazla 30 aylık bir süre için kamu incelemesine kapalı tutulmasıdır.

Yabancı Ülkelerde Tasarım Başvurusu Nasıl Yapılır?
Sınai Mülkiyetin Himayesine Dair Paris Sözleşmesi'ne üye ülkelerden herhangi birinde tasarım tescili yaptırmak isteyenler, ilgili ülke mevzuatına göre o ülkede ikamet eden bir vekil kanalıyla başvuruda bulunarak tasarım tescili elde edebilir. Yurt dışındaki vekil adresleri Türk Patent Enstitüsü'nden temin edilebilir.

Endüstriyel Tasarım Başvuru İle Tescil Belgeleri Üzerindeki Tasarruflar Ve Değişiklikler Nelerdir, Bunların Enstitü'ye Bildirilmesi Zorunlu Mudur?
Evet. Endüstriyel tasarım belgesi hakkı devredilebilir, lisans sözleşmesi yoluyla kiralanabilir, veraset yolu ile varislere intikal edebilir, yada rehin edilebilir. Endüstriyel tasarım belgesi üzerinde yapılan devir, lisans, veraset ve intikal, rehin gibi tasarruflarla, adres ve unvan değişikliklerinin üçüncü kişilere karşı hüküm ifade edebilmesi için, Endüstriyel tasarım siciline kayıt edilmesi gereklidir. Bunun için de, bu değişiklikler Türk Patent Enstitüsü'ne bildirilmelidir.

Endüstriyel Tasarımlara Karşı Yapılan Tecavüz Ve İhlal Hallerinde Mahkemece Verilecek Hapis Ve Para Cezaları Nelerdir?
● Yanlış ve yanıltıcı bildirim;
● Üç yüz milyon liradan altı yüz milyon liraya kadar para cezası ve bir yıldan iki yıla kadar hapis cezası,
● Tanınan hakkı genişletme;
● Altı yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar para cezası ve iki yıldan üç yıla kadar hapis cezası,
● Tecavüz hallerinde;
● Altı yüz milyon liradan bir milyar liraya kadar para cezası ve iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası, iş yerlerinin bir yıldan az olmamak üzere ticaretten menni.
Endüstriyel Tasarım Tescil Harcamaları Karşılıksız Olarak Destekleniyor Mu?
Evet. Endüstriyel tasarımların karşılıksız desteklenmesi amacıyla Para Kredi ve Koordinasyon Kurulu'nca 27 Şubat 1998 günü 23271 sayılı Resmi Gazetede 98/3 sıra sayılı Endüstriyel Tasarım Tescil Harcamalarının Desteklenmesine İlişkin tebliğ çıkarılmıştır. Bu tebliğin uygulanmasıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı ve Türk Patent Enstitüsü görevlendirilmiştir. Türk Patent Enstitüsü'ne ödenen tüm ücretlere ilişkin Türk Patent Enstitüsü tarafından faturalandırılmış harcamaların % 75'i Türkiye'de yerleşik gerçek kişilere ödenir.